Πολύ πριν διαμορφωθεί το σύγχρονο αρχέτυπο τουΣαμουράϊ πολεμιστή, η Ιαπωνική ιστορία ανέδειξε γενναίες πολεμίστριες, οι οποίες είχαν εκπαιδευθεί στα όπλα και τις πολεμικές τέχνες, πολύ πριν καθιερωθούν ως κοινωνική τάξη οι Σαμουράϊ. Ήσαν γνωστές ωςOnna-Bugeisha (Όννα Μπουγκέϊσα) το οποίο σημαίνειθηλυκός πολεμιστής και διέθεταν εξαιρετική μόρφωση στις επιστήμες, μαθηματικά και λογοτεχνία. Οι γυναίκες πολεμιστές ανήκαν στις ευγενείς κοινωνικές τάξεις της φεουδαρχικής Ιαπωνικής κοινωνίας και πολεμούσαν μαζί με τους άνδρες κατά την διάρκεια των μαχών.
Γράφει ο Χείλων
Οπλισμός & εκπαίδευση
Οι γυναίκες Σαμουράϊ εκπαιδεύονταν στην χρήση τουΝαγκινάτα (Naginata) ενός θρυλικού όπλου της περιόδου. Ο τύπος του όπλου που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες πολεμιστές ήταν γνωστό ως Κο-Ναγκινάτα(Ko-Naginata) και ήταν μικρότερο από το κανονικό προσφέροντας καλύτερη ισορροπία λαμβανομένου υπόψιν του γυναικείου ύψους και δύναμης. Ένα άλλο όπλο που χρησιμοποιείτο από τους θηλυκούς Σαμουράϊ ήταν το Κάϊκεν (Kaiken) ένα δίκοπο στιλέτο – σπαθί με μήκος έως 25 εκ.
Συνήθως αυτά τα μαχαίρια χρησιμοποιούνταν για αυτοάμυνα σε μικρούς και κλειστούς χώρους, όπου ήταν περιορισμένες οι κινήσεις του αμυνόμενου, άλλα κύρια χρήση του ήταν η τελετουργική αυτοκτονία. Μια ενδιαφέρουσα παράδοση που αφορούσε στο στιλέτο αναφέρει ότι κάθε Όννα –Μπουγκέϊσα έπρεπε να έχει μαζί της ένα Κάϊκεν ότασν ήταν μαζί με τον σύζυγό της.
Οι θηλυκές Σαμουράϊ εκπαιδεύονταν από νεαρή ηλικία στο Ταντοζούτσου (Tantōjutsu) μια παραδοσιακή πολεμική τέχνη η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη στην Ιαπωνία μέχρι σήμερα. Με όλες αυτές τις ικανότητες και δεξιότητες, οι Onna-Bugeishas ήσαν ταγμένες να προστατεύουν την οικογένεια σε περιόδους πολέμου, ή αναταραχών. Ήσαν επαγγελματίες πολεμίστριες και ουδόλως υποδεέστερες των ανδρών, αφού ήσαν ικανές να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και την οικογένειά τους εναντίον οποιασδήποτε επίθεσης.
Ιστορικές καταβολές
Η αυτοκράτειρα Τζινγκ (Jingu) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εκπαιδευμένης πολεμίστριας ικανής να ηγηθεί της μάχης, κάτι το οποίο έπραξε το 200 μ.Χ. όταν εισέβαλλε και κατέκτησε την Κορέα. Γυναίκες σαν κι αυτήν θεωρούνταν γενναίες και απείχαν μακράν από το πρότυπο των γυναικών που έμεναν στο σπίτι για να φροντίσουν τα παιδιά και την περιουσία της οικογένειας.
Μεταξύ των ετών 1180 – 1185 η Ιαπωνία ήταν κατακερματισμένη και αποτελούσε πεδίο μάχης μεταξύ των δύο κυβερνώντων φατριών του Μιναμότο(Minamoto) και Τάϊρα (Taira). Στα 5 χρόνια που διήρκεσε ο πόλεμος Γκενπέ (Genpei) μεταξύ των δύο φατριών, επικράτησε το Σογκουνάτο Καμάκουρα(Kamakura Shogunate) της φατρίας Μιναμότο. Το διάσημο βιβλίο Χάϊκε Μονογκατάρι (Heike Monogatari) κατέγραψε την ιστορία μιας γενναίας Σαμουράι της Τομόε Γκόζεν (Tomoe Gozen).
Αυτή περιγράφεται ως γυναίκα με απίστευτη ομορφιά, διάνοια και επιδεξιότητα στην μάχη. Ήταν τέλεια τοξότης και αναβάτης, δεξιοτέχνης του katana και πολύ ικανή πολιτικός. Οι ικανότητές της στην μάχη ήσαν ίσες με αυτές των επιφανών Σαμουράι της εποχής της και η «ανδρεία» της ήταν γνωστή σε όλη την χώρα. Ο αρχηγός της φατρίας Μιναμότο ανέφερε πάντα την Τομόε Γκόζεν ως την πρώτη πραγματική στρατηγό της Ιαπωνίας.
Η Τομόε Γκόζεν στην μάχη του Αβάζου (Awazu)
Η Όννα-Μπουγκέϊσα Τομόε Γκόζεν απέδειξε την αξία της στην μάχη σε πολλές περιπτώσεις. Οδηγώντας μόνο 300 Σαμουράϊ, αντιμετώπισε περισσότερους από 2000 πολεμιστές και ήταν ένας από τους πέντε τελευταίους επιζώντες. Το 1184, στην μάχη του Awazu, νίκησε και στη συνέχεια αποκεφάλισε τον Χόντα νο Μορόσιγκε (Honda no Moroshige) έναν διάσημο πολεμιστή της φατρίας Μουσάσι (Musashi).
Σύμφωνα με μία ιστορική πηγή ίδρυσε δική της σχολή, ειδικά για την εκπαίδευση των γυναικών στην μάχη. Ενώ η μοίρα της μετά την μάχη του Αβάζου είναι θολή, η ιστορία της Τομόε Γκόζεν παραμένει ζωντανή στην Ιαπωνική ιστορία, αποτελώντας πολιτισμικό φαινόμενο, έμπνευση και σύμβολο της δύναμης για τις γυναίκες Σαμουράϊ.
Χαγκάκου Γκόζεν (Hagaku Gozen)
Το 1201, μια άλλη γυναίκα Σαμουράϊ διεκδίκησε θέση στην Ιαπωνική ιστορία. Η Χαγκάκου Γκόζεν μία πανέμορφη και προικισμένη πολεμίστρια, ηγήθηκε μιας δύναμης 3.000 ανδρών στην υπεράσπιση του οχυρούΤορικασαγιάμα (Torisakayama) μαζί με τον ανηψιό τηςΓέο Σουκεμόρι (Jo Sukemori). Η πολιορκία ήταν μέρος της εξέγερσης Κεννίν (Kennin) που επεδίωκε την ανατροπή του κυβερνώντος Σογκουνάτου Καμακούρα(Kamakura Shogunate).
Δυστυχώς η αντίπαλη φατρία Χότζο (Hojo) κατάφερε να καταλάβει το οχυρό, αφού διέθετε 10.000 άνδρες και υπερτερούσε σημαντικά από τις δυνάμεις των υπερασπιστών. Η Χαγκάκου πολεμώντας έφιππη και οπλισμένη με Κο-Ναγκινάτα, τραυματίστηκε, αλλά η ορμή και γενναιότητα που επέδειξε κατά την διάρκεια της μάχης, εντυπωσίασε τους αντιπάλους σε τέτοιο σημείο, ώστε ορισμένοι απ’ αυτούς παρακαλούσαν να την παντρευτούν.
Το διάστημα μεταξύ 15ου και 17ου αιώνα, γνωστό ως περίοδος Σεγκόκου (Sengoku) η εικόνα της γυναίκας πολεμίστριας υπέστη σημαντικές αλλαγές, αφού η θέση (status) του γυναικείου πληθυσμού στην Ιαπωνία διαφοροποιήθηκε σύμφωνα με την νέο-Κομφουκιανή φιλοσοφία. Οι Όννα- Μπουγκέϊσας ήσαν κυρίως σύζυγοι, ή κόρες ευγενών, στρατηγών και πολέμαρχων. Οι άνδρες που υπήρξαν κάποτε Σαμουράϊ κατέληξαν απλοί γραφειοκράτες στην αυτοκρατορική ιεραρχία και τα γυναικεία μέλη της οικογένειάς διέποντο από βαρείς περιορισμούς.
Ως επί το πλείστον οι γυναίκες είχαν υποβιβαστεί, ενώ έπρεπε να είναι υπάκουες, ανιδιοτελείςς και έτοιμες να αφιερώσουν τις ζωές τους στην τιμή της οικογένειας. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου η κατάσταση άρχισε να αλλάζει.
Το τέλος των Σογκουνάτων & η τελευταία γυναίκα Σαμουράϊ
Τα μέσα του 17ου αιώνα υπήρξαν ανθηρή εποχή για τις γυναίκες Σαμουράι. Με τον ερχομό του Σογκουνάτου
Τοκουγκάουα (Tokugawa Shogunate) δόθηκε έμφαση στον οπλισμό και την εκπαίδευση ικανών μαχητών. Σε όλη την αυτοκρατορία άνοιξαν σχολές για την εκπαίδευση στο Ναγκινάτα και αυξήθηκε θεαματικά ο αριθμός των γυναικών που εκπαιδεύονταν στην τέχνη του πολέμου.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, γυναίκες μετατράπηκαν σε προστάτες ολόκληρων χωριών, που προστάτευαν με την ζωή τους. Δεν ήσαν λίγες οι φορές που εκστράτευαν σε μικρές ομάδες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις εκάστοτε απειλές, ελεύθερες από την ανδροκρατούμενη κοινωνική δομή των προηγούμενων ετών. Τελικά, στα τέλη του 18ου αιώνα, ξέσπασε πόλεμος μεταξύ της κυβερνώσας φατρίας Tokugawa και των μελών της αυτοκρατορικής αυλής. Αυτό είχε ως συνέπεια να συσταθεί ένα ειδικό γυναικείο σώμα όπου η κόρη του κυβερνήτη του Άϊζου (Aizu) Νακάνο Χενάϊ (Nakano Heinai) επιλέχθηκε να ηγηθεί της ομάδας.
Νακάνο Τακέκο (Nakano Takeko)
Το όνομά της ήταν Νακάνο Τακέκο (Nakano Takeko). Καθώς ήταν πολύ επιδέξια στον χειρισμό του ko-naginata, εξαιρετικά ευφυής και γνώστης των πολεμικών τεχνών, η Νακάνο Τακέκο επιλέχθηκε ως διοικητής του σώματος των Onna-Bugeishas, οι οποίες επρόκειτο να συνδράμουν τους άνδρες Σαμουράϊ στην μάχη του Άϊζου. Η ομάδα τους θεωρείτο ανεξάρτητη, γεγονός που οφειλόταν εν μέρει στους περιορισμούς των φύλων της εποχής και ονομάσθηκε Γιοσιτάϊ (Joshitai) ή γυναικείος στρατός. Η Νακάνο Τακέκο στη μάχη που ακολούθησε σκοτώθηκε από πλήγμα στην καρδιά, αλλά πριν είχε ήδη σκοτώσει πολλούς άνδρες Σαμουράϊ σε μάχη σώμα με σώμα.
Πριν ξεψυχήσει η τελευταία μεγάλη γυναίκα Σαμουράι ζήτησε από την αδελφή της Νακάνο Γιούκο (Nakano Yuko) να την αποκεφαλίσει, ώστε να μην χρησιμοποιηθεί ως «τρόπαιο» από τον εχθρό. Το κεφάλι της ετάφη στις ρίζες ενός πεύκου στο ναόΜπανγκεμάσι (Bangemachi) του Άϊζου, όπου κατόπιν ανεγέρθηκε μνημείο προς τιμήν της.
Αυτή η μάχη σηματοδότησε την έναρξη της περιόδουΜέτζισιν (Meiji) η οποία σηματοδότησε το τέλος των Σογκουνάτων και των γυναικών Σαμουράι.
Βιβλιογραφία
Ellis Amdur «Women Warriors of Japan: The Role of Arms-Bearing Women in Japanese History» 2009
ΑΡΧΑΙΩΝ ΤΟΠΟΣ 