Category Archives: Ιστορία της Φιλοσοφίας

1. Εισαγωγικές επισημάνσεις      Ι. Ποιος ήταν ο Ζήνων από την Ελέα; Ήταν ο κατ’ εξοχήν ταλαντούχος μαθητής του Παρμενίδη, του πρώτου στοχαστή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας που διατύπωσε τη θεωρία του Είναι και άνοιξε τον δρόμο στην οντολογική κατανόηση του συμπαντικού κόσμου. Η μεταξύ τους … Συνέχεια →

Κάθε εποχή μελετά την κλασική αρχαιότητα ανάλογα με τα δικά της δεδομένα και τα ιδιαίτερα γνωρίσματά της. Αντικείμενο τέτοιας αναστοχαστικής προσέγγισης είναι και ο χώρος της αρχαίας ελληνικής πολιτικής σκέψης. Όμως εύλογα θα διατυπώναμε την επιφύλαξη αν το περιεχόμενο της … Συνέχεια →

O Τζον Λοκ (Jonh Locke – 29 Αυγούστου 1632 – 28 Οκτωβρίου 1704) γεννήθηκε στην Αγγλία, στο χωριό Ρίνγκτον της κομητείας του Μπρίστολ. 0 πατέρας του ήταν δικηγόρος, πουριτανός και οπαδός των κοινοβουλευτικών αντιλήψεων, 0 ίδιος σπούδασε ιατρική, ανατομία και φυσική ιστορία στη σχολή Γουεστμίνστερ στο … Συνέχεια →

Οι αρχαίοι Έλληνες τεχνίτες, συμπεριλαμβανομένων των ναυτικών, αγροτών, αρχιτεκτόνων, εμπόρων, σιδηρουργών, ναυπηγών, γιατρών και χρονικογράφων, ήταν εξοικειωμένοι με μια μεγάλη ποικιλία υλικών, φυτών, ζώων, ανθρώπων, γεγονότων. Έσκαψαν σήραγγες, βρήκαν τρόπους να μεταφέρουν και να αποθηκεύσουν ευαίσθητα αγαθά, και μπορούσαν να … Συνέχεια →

  Το παρόν άρθρο αποτελεί ξενάγηση στο νοητικό σύμπαν του Gilles Deleuze με την βοήθεια του βιβλίου της Claire Colebrook, Understanding Deleuze, την Ελληνόφωνη παρουσίαση του οποίου στοχεύουμε να ολοκληρώσουμε τμηματικά, με την ευδιάκριτη ένθεση αποσπασμάτων από άλλα φιλοσοφικά έργα για την καλύτερη κατανόησή … Συνέχεια →

Λογική είναι η νοητική διεργασία κατά την οποία συνδέονται στοιχεία για την παραγωγή αποτελέσματος που σχετίζεται με τα συνδεθέντα πχ αν πούμε ότι 2+2=4 αυτό είναι μια λογική διεργασία ή αν πούμε μιαν οποιαδήποτε λέξη πχ “θάλασσα” αυτό είναι μια … Συνέχεια →

Πόσο σημαντικό είναι το έργο του Καρτέσιου; Για την ακρίβεια είναι ανεκτίμητο γιατί σηματοδοτεί τη ρήξη ανάμεσα στο πριν (τον Αριστοτέλη) και το μετά (τη μοντέρνα επιστήμη). Μέχρι τότε, η φιλοσοφία θεωρούσε δεδομένο το φυσικό κόσμο και προσπαθούσε να ερμηνεύσει … Συνέχεια →

O Καρτέσιος – ή Renatus Cartesius, αν θα έπρεπε να παρατεθεί η πλήρης λατινική απόδοση τον ονόματος τον Γάλλου φιλοσόφου και μαθηματικού Rene Descanes, πράγμα που συνηθιζόταν στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, οπότε τα λατινικά ήταν η διεθνής γλώσσα των … Συνέχεια →

Ο Γαλιλαίος πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε κατ’ οίκον περιορισμό –αποτέλεσμα της δίκης του από την Ιερά Εξέταση. Η κατηγορία εναντίον του αφορούσε την υποστήριξη από μέρους του της Ηλιοκεντρικής θεωρίας. Ο Γαλιλαίος πέθανε το 1642, την … Συνέχεια →

Την πλατωνική Ακαδημία της Φλωρεντίας ίδρυσαν οι εύποροι Μέδικοι τον 15ο αιώνα με διευθυντή τον Μαρσίλιο Φιτσίνο. Η Ακαδημία αυτή δεν ήταν κανονική σχολή αλλά πιθανόν ένας κύκλος διανοουμένων που μελετούσαν, μεταξύ άλλων, και την πλατωνική φιλοσοφία.

Η ταξινόμηση του πλατωνικού έργου σε ομάδες των τεσσάρων διαλόγων (τετραλογίες) από τον Θράσυλλο. Οι στερεότυπες εκδόσεις του πλατωνικού έργου που χρησιμοποιούμε σήμερα αναπαράγουν μια σταθερή σειρά παρουσίασης των πλατωνικών διαλόγων. Η σειρά αυτή, που παραδίδεται και στα παλαιότερα σωζόμενα χειρόγραφα , … Συνέχεια →

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που αποδύθηκαν σε σοβαρή κριτική έρευνα του κόσμου που μας περιβάλει. Προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τα φυσικά φαινόμενα με τη λογική και σπάνια επιχειρούσαν να κάνουν πειράματα, ώστε να επιβεβαιώσουν τις υποθέσεις τους. Κύριο μέλημά … Συνέχεια →

Χέγκελ: η κατά Αριστοτέλη διαλεκτική 1.Ο κορυφαίος διαλεκτικός φιλόσοφος της νεωτερικής εποχής, ο Χέγκελ, αποτιμώντας την ιστορική δυναμική του φιλοσοφικού στοχασμού του Αριστοτέλη, αποφαίνεται ως εξής: ο Αριστοτέλης ανήκει στα πιο βαθυστόχαστα μυαλά της ανθρωπότητας και απέναντί του καμιά εποχή δεν έχει να αντιτάξει παρόμοιο ανάστημα. … Συνέχεια →

Η τέχνη της ελληνικής αρχαιότητας κατέχει μια ξεχωριστή θέση μέσα στην ιστορία της τέχνης. Για πρώτη φορά η  έννοια της τελειότητας στην ελληνική τέχνη γίνεται ένας προς επίτευξη στόχος και τείνει να αναδείξει το σύνολο της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στην αρχαία Ελλάδα ως την πιο περιέχουσα πηγήτης ευρωπαϊκής τέχνης και … Συνέχεια →

Οι έννοιες και η ουσία Η λογική ή αναλυτική, όπως την έλεγε ο ίδιος ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.), ο πολυμερέστερος και μεθοδικότερος νους του αρχαίου κόσμου, είναι δημιούργημα δικό του. Γι’ αυτόν η λογική δεν ήταν κλάδος της φιλοσοφίας, αλλά προπαιδευτική γνώση … Συνέχεια →

  Οι ιδέες και η ψυχή Η θεωρία των ιδεών αποτέλεσε τον πυρήνα της φιλοσοφίας του Πλάτωνα (427-347 π.Χ.), του μεγαλοφυέστερου από τους μαθητές του Σωκράτη. Ο Πλάτων πίστευε ότι η ψυχή είχε γνωρίσει τις έννοιες των πραγμάτων σε μια υποτιθέμενη προσωματική … Συνέχεια →

Ο Σωκράτης (470-399 π.Χ.) δεν ήταν επαγγελματίας δάσκαλος, όπως οι Σοφιστές. Αυτός συνήθιζε να αναπτύσσει τις σκέψεις του με το διάλογο, που τον επιζητούσε παντού: στην αγορά, στα εργαστήρια και στα γυμναστήρια. Το πνεύμα του, όπως παρατήρησε ο Αριστοτέλης, είχε δυο … Συνέχεια →

Το κίνημα της Σοφιστικής εκδηλώθηκε στην κοινωνία που βγήκε από τους περσικούς πολέμους με τις ανάγκες της για νέα παιδεία. Στην έρευνα οι Σοφιστές μετατόπισαν το κέντρο του βάρους από τον κόσμο στον άνθρωπο. Έτσι αυτοί πρώτοι μελέτησαν μεθοδικά όχι μόνο τη … Συνέχεια →

Το πρόβλημα πού πρόκειται να με απασχολήσει αφορά όχι τόσο την ιστορία της επιστημονικής σκέψης, με την κύρια σημασία του όρου, όσο τις σχέσεις ανάμεσα σε μερικές βασικές επιστημονικές έννοιες — μιαν ορισμένη εικόνα του κόσμου — και σε γεγονότα … Συνέχεια →

Η ιουδαϊκή φιλοσοφία, όπως αυτή άρχισε να διαμορφώνεται στα μεταχριστιανικά χρόνια, επηρεάστηκε καθοριστικά από την ελληνική φιλοσοφία. Η ελληνική φιλοσοφία παρελήφθη στον ιουδαϊκό κόσμο διαμεσολαβημένη, πρωτίστως από τους Άραβες. Σημαντική επίδραση σε διάφορες φάσεις της ιουδαϊκής φιλοσοφίας άσκησε η πλατωνική … Συνέχεια →

Μετά τον θάνατο του Αριστοτέλη, το 323 π.Χ. το Λύκειο που ίδρυσε ο Αριστοτέλης οργανώθηκε από τον στενό του συνεργάτη Θεόφραστο σε φιλοσοφική σχολή – πιθανόν στο πρότυπο της πλατωνικής Ακαδημίας. Λίγο αργότερα, στο πέρασμα ακριβώς από τον 4° στον … Συνέχεια →

Όσο ζούσε ο Αριστοτέλης δημοσίευσε έναν περιορισμένο αριθμό έργων, κάποια από τα οποία ήταν διάλογοι που απευθύνονταν στο ευρύ κοινό και κάποια άλλα πραγματείες με επίκεντρο την πλατωνική θεωρία των Ιδεών. Από τα έργα αυτά κανένα δεν σώθηκε ολόκληρο. Έφτασαν … Συνέχεια →

Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ιταλικής Αναγέννησης (14ος-16ος αι.) είναι η επάνοδος του πλατωνισμού στο διανοητικό προσκήνιο του δυτικού ευρωπαϊκού πολιτισμού, ύστερα από αιώνες. Η πλατωνική φιλοσοφία βρίσκεται στη βάση των σπουδαιότερων συμβολών της ιταλικής Αναγέννησης, φιλοσοφικών, επιστημονικών … Συνέχεια →

Πρόκειται για τις αυτοτελείς εκδόσεις, σε λατινική μετάφραση, των Διαλόγων του Πλάτωνα (αυθεντικών και νόθων) και των Επιστολών, που τυπώθηκαν αρχέτυπα, δηλαδή ως το 1500, στην Ιταλία κυρίως αλλά και στο Deventer της Ολλανδίας, το Παρίσι, τη Λειψία, τη Λουβέν και τη Μαγεντία. … Συνέχεια →

Οι Άραβες του Μεσαίωνα θεωρούσαν τον Πλάτωνα (Aflāṭūn) «θεϊκό φιλόσοφο», όμως το έργο του δεν ήταν εξίσου γνωστό με του Αριστοτέλη ή των Νεοπλατωνικών και δεν γνωρίζουμε αν υπήρξε ολοκληρωμένη μετάφραση διαλόγου του. Ο αραβικός κόσμος ήρθε σε επαφή με … Συνέχεια →