Μυθοπλασία και Τεχνολογία
Ο Όμηρος και ο Πλάτωνας αναφέρουν ότι ο Δαίδαλος είχε κατασκευάσει κινητά αγάλματα (ρομπότ;) που κινούταν με υδράργυρο (όπως και ο Τάλως) για να φρουρούν τον λαβύρινθο.Επίσης μικρές ξύλινες αυτοκινούμενες κούκλες για να παίζουν τα παιδιά του βασιλιά Μίνωα.Θεωρείται ο εφευρέτης
της σφήνας, του άξονα και του αλφαδιού. Σε αρχαία Αιγυπτιακά κείμενα αναφέρεται ότι κάποιος που η περιγραφή του ταιριάζει με τον Δαίδαλο συμμετείχε και σε κάποιες σχεδιάσεις της εποχής εκείνης στην Αίγυπτο.Η πρώτη εκτροπή ποταμού αναφέρεται στη μυθολογία όταν ως έκτο άθλο ο Ηρακλής άλλαξε την ροή του ποταμού Αλφειού για να καθαρίσει την κόπρο του Αυγεία στην Ήλιδα.Από το μύθο στην ιστορία.Στα όσα στη σφαίρα του μύθου αναφέρθηκαν συνοπτικότατα παραπάνω καταδεικνύεται το μόνιμο ενδιαφέρον των Ελλήνων για την Τεχνολογία, που με την ζωογόνο εισβολή της Επιστήμης στην Τεχνολογία ενισχύεται και συνεχίζεται αδιάπτωτο, με συνέπεια και συστηματικότητα με τη μορφή λαμπρών τεχνολογικών επιτευγμάτων, από τον 8ο έως τον 1ο π.Χ. αιώνα.
Η γεωδαιτική διόπτρα του Ήρωνα 120 π.Χ. ήταν ένα φορητό εργαλείο που επέτρεπε ακριβείς γεωδαιτικές μετρήσεις στην επιφάνεια της γης. Μετρούσε αζιμούθια, ύψη, μήκη, καθώς και γωνιακές αποστάσεις. Αποτελούνταν από ένα τρίποδο, πάνω στο οποίο στηρίζονταν το σκόπευτρο (γωνιόμετρο) και μια βαθμονομημένη πλάκα, επάνω στην οποία κινούνταν. Το όργανο περιελάμβανε επίσης μηχανισμό ακριβείας για οριζόντια και κατακόρυφη περιστροφή του γωνιομέτρου με τη χρήση ατέρμονος κοχλία, καθώς και σκόπευτρο. Ο μηχανισμός ακριβείας ήταν κατασκευασμένος από ορείχαλκο..Άλλο αξιόλογο αρχιτεκτονικό και τοπογραφικό όργανο που θεωρείται απαραίτητο συμπλήρωμα της διόπτρας του Ήρωνα είναι ο χωροβάτης. Ο χωροβάτης, πρόγονος του σημερινού αλφαδιού, που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των κλίσεων διαφόρων επιφανειών, σε τοπογραφικές σκοπεύσεις κ.α. Το όργανο περιγράφει ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς στο έργο του «Περί Διόπτρας», εξηγώντας με ποιο τρόπο ο μηχανικός Ευπαλίνος από τα Μέγαρα χάραξε το γνωστό Ευπαλίνειο όρυγμα στο σημερινό Πυθαγόρειο της Σάμου, το 520 π.Χ. Η συμβολή του Ήρωνα υπήρξε σημαντικότατη, τόσο στη διάσωση του έργου άλλων Ελλήνων μηχανικών, όσο και στη βελτίωση υπαρχόντων. Υπήρξε διευθυντής της περίφημης Ανώτατης Τεχνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας (το πρώτο πολυτεχνείο στην ιστορία). Γνωστός είναι ο τύπος του Ήρωνα που υπολογίζει το εμβαδόν ενός τριγώνου σε σχέση με τις πλευρές
F = (S × (S-a) × (S-b) × (S-c))0,5
όπου: F = το εμβαδόν του τριγώνου,
a, b, c = το μήκος των πλευρών και
S = (a + b + c) / 2.
Ο Ίππαρχος (190 – 124 π.Χ.) θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης τριγωνομετρίας και είναι ο πρώτος που προσδιόρισε γεωδαιτικά τη γεωγραφική θέση στηριζόμενος στο γεωγραφικό πλάτος και το γεωγραφικό μήκος. Επίσης υπολόγισε με αξιοπρόσεκτη ακρίβεια τους ισημερινούς της γης. Θεωρείται μάλιστα και εφευρέτης του αστρολάβου. Γνωστός έγινε ο αστρολάβος που χρησιμοποιούσε ο Απολλώνιος τον 3ο αιώνα αλλά και ο σφαιρικός αστρολάβος που χρησιμοποιούσε ο Εύδοξος τον 4ο αιώνα.Η θεμελίωση της ιδέας ότι μαθηματικές πράξεις είναι δυνατό να εκτελεστούν μηχανικά, με ιδιαίτερη ακρίβεια, με συνδυασμούς συρμών οδοντωτών τροχών, οδήγησε στην καταγραφή χιλιομετρικών αποστάσεων με το οδόμετρο και, φυσικά, ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο πρώτος υπολογιστής που χρησιμοποιούσε γρανάζια.
Η μέτρηση των μεγάλων αποστάσεων, μέσω εξελιγμένων γεωμετρικών μεθόδων, επέτρεψε στον Αναξιμένη να μετρήσει την απόσταση Γης /Ηλίου και στον Ερατοσθένη να προσδιορίσει με ακρίβεια την περιφέρεια της γης(μετρήσεις της Συήνης).Ο δίσκος της Φαιστού αποτελεί τον πρώτο σκληρό δίσκο στην ιστορία.Βρέθηκε στην Φαιστό της Κρήτης (περίπου 60 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου) στις αρχές του 20ου αιώνα. Είναι φτιαγμένος από κεραμικό υλικό,έχει 16 εκ. διάμετρο και είναι διπλής όψης. Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε είναι η γραμμική A (η πρώτη γνωστή Ελληνική γραπτή γλώσσα). Πιστεύεται ότι είναι από το 1600 π.Χ. Κατόπιν ο άνθρωπος έπρεπε να καλύψει την ανάγκη για επικοινωνία.Έπρεπε να επινοήσει τρόπους επικοινωνίας. Η αριθμητική και η γεωμετρία ήταν οι οδηγοί για τις τηλεπικοινωνιακές επαφές. Η τοπογραφία ορίζει τις θέσεις των φρυκτωριών ενώ οι πυρσείες ήταν ένα σύστημα ανάλογο του Μορς με προεκτάσεις στο σημερινό δυαδικό σύστημα.Σύμφωνα με την παράδοση, η είδηση της νίκης των Ελλήνων στην Τροία μεταδόθηκε στην Ελλάδα με φρυκτωρίες, δηλαδή με το άναμμα φωτιάς στις
κορυφές διαδοχικών βουνών. Στα μεταγενέστερα χρόνια υπήρξαν εφευρέσεις σημαντικά πιο προχωρημένες, όπως για παράδειγμα ο υδραυλικός τηλέγραφος του Αινεία και ο ακουστικός τηλέγραφος που χρησιμοποιήθηκε στις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου.
Οι αρχαίοι Έλληνες αφού ταξίδεψαν και αποίκησαν, περιέγραψαν την επιφάνεια της γης. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν χάρτες της υφηλίου. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα: από την ανακάλυψη των χαρτών του Piri Reis που απέδειξε ότι οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν όλη την υφήλιο, επίσης από την ανακάλυψη του «χάρτη του Zeno» (1380) που απέδειξε ότι οι αρχαίοι είχαν εξερευνήσει τις χώρες του Αρκτικού κύκλου, αφού σ’ αυτόν παρουσιάζονται όρη της Γροιλανδίας, που επισημάνθηκαν μόλις το 1947-49 καθώς επίσης το ίδιο ισχύει και για την Ανταρκτική, όπως απέδειξε η εύρεση του χάρτη που σχεδίασε το 1737 ο Γάλλος ακαδημαϊκός Φιλίπ Μπυά, ως αντίγραφο πανάρχαιων Ελληνικών χαρτών, όπου παρουσιάζεται η Ανταρκτική να αποτελείται από δύο νησιά, μία ανακάλυψη του 1958. Ο Ίππαρχος (190 – 124 π.Χ.) έφτιαξε καταλόγους με χάρτες και υπολογισμούς φωτεινότητας σχεδόν 1000 άστρων. Ο Μαρίνος ο Τύριος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους χαρτογράφους του αρχαίου κόσμου. Περίπου το 100 μ.Χ. επινόησε την κυλινδρική προβολή στον σχεδιασμό του χάρτη με τα αυξομερή πλάτη. Αργότερα ο Κλαύδιος Πτολεμαίος συμπλήρωσε και βελτίωσε το σύστημα το οποίο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Ο μαθητής του Αριστοτέλη Δικαίαρχος φτιάχνει τον πρώτο χάρτη της γης λαμβάνοντας υπόψη την σφαιρικότητά της.
Με την κατασκευή των πρώτων οικισμών ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από τις πηγές νερού και τροφής. Οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες του ανθρώπου ως συνεπακόλουθο της αύξησης του πληθυσμού και η ανάπτυξη του εμπορίου ώθησαν στην ανάπτυξη της οικοδομικής και στη δημιουργία μεγάλων τεχνικών έργων. Ο αυτοματισμός και η δημιουργία μηχανισμών για την κατασκευή τεχνικών έργων είναι μια από τις σημαντικότερες διαστάσεις της αρχαίας Ελληνικής τεχνολογίας. Όλα είναι πλέον δυνατά για τον αρχαίο Έλληνα, μπορεί να χωροθετήσει, να κατασκευάσει επιβλητικά ανάκτορα,αποχετευτικά δίκτυα, υδραγωγεία, να διανοίξει σήραγγες και διώρυγες, να αλλάξει τη ροή των ποταμών, να αποξηράνει λίμνες, να κατασκευάσει φράγματα, οχυρωματικά έργα κ.ά.
μεταξύ άλλων, στα πολυώροφα σπίτια και στις υδραυλικές εγκαταστάσεις της Σαντορίνης.
Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός έχει να επιδείξει ένα από τα πρώτα δίκτυα ύδρευσης αλλά και ένα από τα πρώτα οδικά δίκτυα στην Ευρώπη. Το οδικό δίκτυο αποτελούνταν από δρόμους πλάτους μέχρι 5 μέτρων και όπου υπήρχε ανάγκη κατασκευαζόταν γέφυρα. Σε πολλά σημεία σώζεται ακόμη και στις
μέρες μας το αρχαίο οδικό δίκτυο (π.χ. στην Αργολίδα). Στους αρχαίους δρόμους συναντούνται και ζεύγη αυλακώσεων βάθους 7-10 εκ. και πλάτους περίπου 20 εκ. με απόσταση μεταξύ τους 1,4 μ. ή 1,8 μ. που εξυπηρετούσαν τα τροχοφόρα οχήματα της εποχής. Υπάρχουν αναφορές ότι την κατασκευή και σχεδίαση νέων δρόμων αναλάμβαναν οι Αμφικτύονες που χρέωναν ανάλογα και τις πόλεις για την κατασκευή. Πολλές φορές κάποιοι πλούσιοι της εποχής χορηγούσαν τα έξοδα κατασκευής κάποιων δρόμων.
της Σάμου κατασκευασμένο από τον Ευπάλινο πολύ πριν από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Είναι καταπληκτικός ο τρόπος που συνδυάστηκαν η Γεωμετρία, η Γεωδαισία και η Οπτική για να κατασκευασθεί αυτό το μοναδικό για τα χρονικά του μνημείο.Η αποξήρανση της τεράστιας λίμνης της Κωπαΐδας (13ος – 14ος αιώνας π.Χ.), δίκαια χαρακτηρίστηκε κολοσσιαία, από την άποψη της έκτασης όσο και της τεχνολογίας που χρησιμοποιήθηκε. Τα ευρείας κλίμακας αρδευτικά και αποξηραντικά έργα που εκτέλεσαν οι Μινύες του Ορχομενού στην κοιλάδα της Κωπαΐδας, αποδεικνύουν μεγάλες ικανότητες υδραυλικής μηχανικής οι οποίες θα χρειάζονταν άλλα 1.000 χρόνια για να ξαναποκτηθούν (γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ.).
Πέρα από τις καθημερινές ανάγκες, οι αρχαίοι Έλληνες εφευρέτες είχαν κατασκευάσει και μηχανισμούς για τον εντυπωσιασμό των επισκεπτών ναών καθώς και για τη διασκέδαση του κοινού. Ονομαστές έμειναν οι εφευρέσεις του Ήρωνα, όπως για παράδειγμα οι αυτόματες πύλες ναού, οι οποίες άνοιγαν όταν γινόταν θυσία στον βωμό και έκλειναν με το τέλος της, και η περίφημη αιολόσφαιρα, η πρώτη ατμομηχανή 1.500 χρόνια πριν από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Εκτός από τους παραπάνω μηχανισμούς στην αρχαιοελληνική μηχανολογία συναντάμε ανυψωτικές μηχανές, ποικίλες αντλίες, κοχλίες (του Αρχιμήδη), πρέσες λαδιού (του Ήρωνα), βαρούλκα, πολύσπαστα (τροχαλίες), οργανωμένη μαζική επεξεργασία ορυκτών,μηχανική κοπή νομισμάτων και αυτόματες κρήνες.Οι αρχαίοι Έλληνες για να ικανοποιήσουν το πάθος τους για το θέατρο και τη μουσική εφηύραν οπτικά και ακουστικά επιτεύγματα.Τα αρχαία θέατρα εκτός από ειδυλλιακές τοποθεσίες αποτελούν μοναδικά στολίδια ακουστικής και οπτικής με ενδιαφέροντα ευρήματα αρχαίων τηλεπικοινωνιών.
Ο «από μηχανής θεός» όπου με τη βοήθεια ενός ξύλινου γερανού, εμφανιζόταν στη σκηνή του θεάτρου το θεϊκό πρόσωπο, ώστε να φαίνεται ότι έρχεται από ψηλά. Η μουσική αποτελεί σημαντικό στοιχείο κάθε πολιτισμού. Στην αρχαία Ελλάδα έχει ιστορία που φτάνει τουλάχιστον ως το 3.000 π.Χ. και πίστευαν ότι η μουσική ήταν ο μεσολαβητής μεταξύ ανθρώπων και θεών. Είχαν κατασκευαστεί πολλά μουσικά όργανα, πέρα από τη λύρα και τον αυλό που είναι γενικά γνωστά. Αντιπροσωπευτικό δείγμα αποτελεί η ύδραυλις, ένα μουσικό όργανο που μοιάζει με το σημερινό εκκλησιαστικό όργανο και η αρχή λειτουργίας του είναι παρόμοια με την αρχή διανομής του φυσικού αερίου στις μέρες μας.
Βασικό ρόλο στον τεχνολογικό πολιτισμό ενός λαού παίζει και η τεχνολογία των υλικών, κυρίως των μετάλλων. Κατά τον Όμηρο οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ανακαλύψει πώς να επεξεργάζονται τον ορείχαλκο ενώ μεταγενέστερα ασχολήθηκαν με τη μεταλλουργία του σιδήρου.
Οι αρχαίοι Έλληνες γενικά επιδόθηκαν με μεγάλο ζήλο στη Μεταλλευτική και τη Μεταλλουργεία με δημιουργία μέσων που συνέβαλαν στην γενικότερη άνοδο και εξέλιξη του Πολιτισμού στον Ελλαδικό χώρο, από την 5η χιλιετία τουλάχιστον π.Χ. και μέχρι το τέλος των αρχαίων χρόνων.Το πλυντήριο μεταλλεύματος για την παραγωγή του αργύρου στην Λαυρεωτική κατά τους κλασσικούς χρόνους και το πρώτο, ίσως, έγγραφο βιομηχανικού πρότυπου στο οποίο καταγράφονται οι προδιαγραφές κατασκευής (ISO) των συνδέσμων των κιόνων ενός ναού αποτελούν σπουδαία δείγματα.
την ταυτόχρονη εκκίνηση των δρομέων, ίχνη του οποίου έχουν διασωθεί στο στάδιο της Αρχαίας Ολυμπίας.
ΑΡΧΑΙΩΝ ΤΟΠΟΣ 